Kolejny Miesiąc w Drodze

Relatywnie krótkie streszczenie naszych podróży w ciągu ostatniego miesiąca. Trochę o kempingach w Meksyku i Stanach Zjednoczonych, trochę o wolności i swobodach obywatelskich, ale przede wszystkim o tym co się z nami działo w kwietniu…

Jest wczesny i raczej chłodny ranek. Jeszcze kilka dni temu smażyliśmy się o tej porze na patelniach pustyni Sonora, teraz zacieramy ręce i szukamy miejsc gdzie moglibyśmy ogrzać się w promieniach wschodzącego słońca. Obok namiotu przechodzi właśnie stado wielkich jeleni (elk). Widząc je po raz pierwszy, myśleliśmy że to łosie. Ich poroże z pewnością stanowiłoby nie lada trofeum dla niejednego z myśliwych. Na szczęście tutaj, w Parku Narodowym Grand Canyon nic nie grozi tym pięknym zwierzętom.

Gorąca kawa trochę pomaga – ogrzewamy się od wewnątrz. Jest dopiero siódma rano, ale słońce jest już wysoko na niebie. Jego promienie z trudem jednak przedzierają się do nas przez gęste gałęzie długo-iglastych sosen. W ich koronach gonią się małe niebieskie ptaszki wielkości wróbelków. Co chwilę podlatują do stołu, szukając kruszynek chleba i łupinek orzeszków ziemnych, które jedliśmy wieczorem przy ognisku. Na gałęzi jałowca (juniper), siedzi wielki czarny kruk (raven), czekając tylko na okazję by porwać coś ze stołu. Ptaszyska te są tak wielkie, że często są mylone z kondorami, które jednak zazwyczaj nie pokazują się w lesie, nad krawędzią kanionu. Królestwem kondorów jest Wielki Kanion, w którym znajdują schronienie na półkach skalnych i w płytkich jaskiniach wydrążonych przez wodę penetrującą miękkie skały piaskowców. Rozpiętość ich skrzydeł sięga dziewięciu stóp (3 metrów). Widok tych majestatycznych ptaków zachwyca i zatrważa. W tej chwili jest ich około 300, ale jeszcze trzydzieści lat temu ich populacja liczyła dokładnie… 21 sztuk. Ludzie, w swej ignorancji polowali na nie bez opamiętania…

San Miguel de Allende opuściliśmy pod koniec marca. Wyjeżdżaliśmy z ciężkim sercem i samochodem pełnym rupieci. Zabraliśmy oczywiście tylko te „najniezbędniejsze” rzeczy. Manewrując w wąskich uliczkach, myśleliśmy o tym czy jeszcze kiedyś danym nam będzie odwiedzić te znajome miejsca. Mieszkaliśmy tu przez pięć miesięcy – dzieci chodziły do meksykańskiej szkoły, nawiązując przyjaźnie, które trudno będzie im podtrzymywać. Klucząc wśród domków obsypanych feerią barw rozkwitającej wiosny szorowaliśmy układem wydechowym po wszystkich progach zwalniających (topez), bagażnikiem rowerowym odciskając widoczne piętno na co większych z tych wiekowych kamieni. Przynajmniej tyle po nas zostanie…

Pierwszym przystankiem był Jocotopek, kilka mil na południe od Guadalajary. Na zachodnim brzegu jeziora Chapala jest mały ośrodek wypoczynkowy, gdzie rozbiliśmy nasz namiot na kilka dni. Meksykańskie kempingi (ponoć podobnie do europejskich) bardzo różnią się od ich amerykańskich sąsiadów, przede wszystkim tym, że zaspakajają jedynie najniezbędniejsze potrzeby. Toalety zazwyczaj są czyste (choć często pozbawione desek), ale ciepła woda pod prysznicami nie należy już do standardu. Nie ma też wyznaczonych miejsc na rozstawienie namiotu, nie ma miejsc na ognisko, czy nawet stołów piknikowych. Nie mówię już nawet o tym, że w Meksyku nasza kuchenka gazowa na propan jest zupełnie bezużyteczna. Dlatego tak proste rzeczy jak poranna kawa, czy przygotowanie śniadania dla dzieci, na meksykańskim kempingu rosną do rangi nie lada wyzwania i wiążą się zazwyczaj z wyprawą na najbliższą stację benzynową, bądź też szukaniem otwartej o tej porze restauracji. Tym niemniej bardzo ciepło wspominamy nasz pobyt w Jocotopec. Choć nie odwiedziliśmy bardzo znanego i wiecznie okupowanego przez Gringos Ajiinc, to jednak mile spędziliśmy czas na basenach z wodą termalną, jeżdżąc na rowerach i grając w koszykówkę i tenisa. Poznaliśmy bardzo miłych ludzi z Puebla, którzy wraz ze swymi trzema synami podróżowali po Meksyku w swym malutkim, srebrnym AirStream’ie.

Następnym przystankiem było San Blas, znany ośrodek wypoczynkowy nad Pacyfikiem. By do niego dotrzeć, musieliśmy z Tepic przedrzeć się przez góry. Wyłoniwszy się w końcu z dżungli po drugiej stronie masywu górskiego zostaliśmy zaskoczeni szumem i błękitem Pacyfiku. Na kempingu zaskoczyły nas też iguany i komary. Te pierwsze zamieszkiwały dach nad toaletami, dbając o rozrywkę co bardziej bojaźliwych gości. Te drugie swym wyglądem przypominały małe muszki, spragnione naszej krwi jak wampiry. Cztery dni spędziliśmy głównie na plaży, gdzie spacerowaliśmy kilometrami, brali lekcje surfingu i po prostu pluskali się w morzu, ale również w miasteczku, którego długa i bogata historia zaskoczyła nas nawet bardziej niż komary. San Blas było bowiem podobno pierwszym hiszpańskim portem nad zatoką kalifornijską i przez wiele lat główną bazą wypadową dla handlarzy, statków korony i korsarzy. Po latach jego świetności zostało niewiele – baza meksykańskiej marynarki wojennej, mały ryneczek z dwoma kościołami i kilka ulic, na których wiele jest małych hotelików i knajpek serwujących specjały oceanu (za bezcen). Zauroczeni, lecz zmęczeni drapaniem swędzących kończyn postanowiliśmy ruszyć dalej.

Jadąc wzdłuż wybrzeża kolejną noc postanowiliśmy spędzić w Celestino, małej wiosce rybackiej zaraz przy autostradzie. Miała być jedna noc, zostaliśmy na trzy… Nie dlatego, żeby w Celestino było jakoś nadzwyczaj cudownie – wręcz przeciwnie. Wioska jest tak mała, że nie ma nawet stacji benzynowej na której można by kupić poranną kawę, ani nawet sklepu gdzie moglibyśmy zrobić podstawowe zakupy. Jest tam jednak mały park, gdzie za naprawdę niewielką opłatą (300 pesos za trzy noce) można rozkoszować się (prawie) amerykańskimi standardami i… ciszą. Park to zaledwie wąska działka nad samym oceanem, gdzie co wieczór można podziwiać przepiękne zachody słońca i gapić się w gwiazdy. Nawet podczas „semana santa”, czyli meksykańskiego Wielkiego Tygodnia, podczas którego zabawa trwa od rana do wieczora, w Celestino panuje spokój. W przeciwieństwie do San Blas, gdzie hordy imprezowiczów skutecznie niwelowały nasze usiłowania snu, noce w Celestino były po prostu błogie. Za to w dzień, nowobogaccy Meksykanie dosiadali swych zmotoryzowanych rumaków, by całymi godzinami ścigać się po plaży tuż przed naszymi nosami. W pewnym momencie prawie doszło do rękoczynów, gdy postanowiłem bronić praw lokalnych żółwi do składania jaj i posiadania potomstwa. Duże partie wybrzeża są bowiem objęte (przynajmniej na papierze) ochroną, ze względu na występujące tu okazy fauny i flory. Niestety, występują tam też okazy debilizmu, z którym nie sposób konkurować. Niektórzy mieszkańcy Meksyku, traktują swój przepiękny kraj jak jedno wielkie wysypisko śmieci i tor wyścigowy, na którym asfalt jest tylko opcjonalny.

Za ciszę i spokój w parku podziękować należy chyba jego właścicielowi. Chris jest Amerykaninem i postanowił nie udostępniać swego kempingu właścicielom namiotów (dla nas zrobił wyjątek). Dzięki temu zabiegowi, jego klientelę stanowią prawie wyłącznie amerykańscy i kanadyjscy emeryci, którzy w swych wielkich wozach kempingowych spędzają tu zimy (tzw. snow birds). Co ciekawe spotkaliśmy tam również ciekawą parę z Czech, którzy w swym Land Cruiserze od 2010 roku przemierzają cały (prawie) Świat. Przejechali już Afrykę i Amerykę Południową, a gdy ich spotkaliśmy szykowali się właśnie na wakacyjną część swej wyprawy,czyli przejazd przez Stany Zjednoczone i Kanadę, aż do Deadhorse na Alasce. Stamtąd chcą jeszcze pokonać Syberię i zjechawszy całą Azję wrócić do Europy w przyszłym roku. Wymieniliśmy kontakty i jeśli zdarzy się jeszcze okazja, mamy nadzieję napić się Beherowki przy ognisku gdzieś w Yellowstone albo a Kalifornii.

Pożegnawszy się z Chrisem i wszystkimi mieszkańcami jego parku, ruszyliśmy dalej na północ. Kolejnym kilkudniowym przystankiem był meksykański ośrodek nad samym oceanem. Dzieciom bardzo odpowiadał, prawie cały czas spędziły na basenach. Mnie mniej przypadł do gustu. Mimo ciekawych widoków i w miarę czystych plaż ciągnących się kilometrami, Las Glorias obarczone jest tę samą co Celestino przypadłością. Ruch na plaży jest tak duży, że przypomina godziny szczytu w Livonii (małej miejscowości w stanie Nowy Jork, gdzie jest nasz dom). Rozglądając się, można sobie skręcić kark przy próbie przemierzenia dwustumetrowej szerokości plaży, a przypadkowe przyzwolenie dzieciom na budowę zamków z piasku grozi atakiem serca. Nie bez emocji, choć zupełnie bez sentymentu opuściliśmy Las Glorias po zaledwie dwóch nocach.

Naszym ostatnim przystankiem w Meksyku był San Carlos, koło Guaymas. Już pierwszej nocy byliśmy rzekomo świadkami potężnego tąpnięcia gdzieś pod wodami zatoki kalifornijskiej. Piszę rzekomo, gdyż mimo bliskości epicentrum trzęsienia ziemi, dowiedzieliśmy się o nim dopiero następnego dnia z… polskich wiadomości. Wbrew katastroficznym doniesieniom w mediach, my przespaliśmy tę niewątpliwą atrakcję. Składam to na barki braku półek w namiocie, w związku z czym nic nam nie pospadało na głowy.

W San Carlos spędziliśmy kilka dobrych dni. Miasteczko w niczym nie przypomina tych typowych, meksykańskich, jakich wiele spotykaliśmy po drodze. W San Carlos pełno jest sporej wielkości kurortów, jachtów, rezydencji i… Gringos. Całe miasto płynnie mówi po angielsku, a dolar jest prawie oficjalną walutą. Jest niewątpliwie urokliwe. Wysokie, gołe skały zstępują tu do oceanu tworząc wiele cichych przystani w małych zatoczkach. Pobliski kanion ze swym unikatowym klimatem stanowi chyba jedyną, naturalną atrakcję. My odwiedziliśmy jeszcze delfinarium i sprawdziliśmy kilka lokalnych knajpek. W naszym meksykańskim rankingu San Carlos nie zajął specjalnie wysokiej pozycji, a jednak zdając sobie sprawę z faktu, że to już ostatni postój przed powrotem do Stanów, dwukrotnie przedłużaliśmy nasz pobyt w Totonaka, ośrodku kempingowym w samym centrum miasta.

Gdy brakło nam już powodów do przedłużania pobytu, wciąż jeszcze powłócząc nogami, zebraliśmy się i ruszyliśmy w kierunku granicy. W ostatnim prawie momencie postanowiliśmy zmienić trasę i zamiast w Nogales, zdecydowaliśmy się powitać Arizonę w Lukeville. Tam bowiem znajduje się jeden z amerykańskich parków narodowych, tzw. Organ Pipe Cactus National Monument. Mieliśmy tam spędzić noc (albo nawet kilka) obserwując gwiazdy i poznając sekrety dzikiego zachodu i pustyni Sonora. Okazało się jednak, że czasami nasz elementarny brak koordynacji potrafi zniweczyć najbardziej nawet przemyślane plany. Okzało się, że Lukeville, w którym przekraczaliśmy granicę i w którym planowaliśmy uzupełnić prowiant jest tylko niczym nie uzasadnioną kropką na mapie. Oprócz przejścia granicznego, małej kawiarni i wielkich kaktusów nie ma tam bowiem absolutnie nic. Kolejne ośrodki cywilizacji, a co za tym idzie możliwości uzupełnienia lodówki znajdują się tak daleko na północ od parku, że postanowiliśmy już do niego nie wracać. Tego wieczora dojechaliśmy aż do Phoenix.

W tej zbudowanej przez człowieka betonowej dżungli spędziliśmy blisko tydzień. Odwiedziliśmy Estrella Mountain i Lake Pleasant, dwa regionalne parki gdzie rozkoszowaliśmy się przepięknymi widokami jeziora i niemiłosiernym upałem. Całymi dniami temperatura nie schodziła poniżej 35 stopni Celsjusza, a prognoza na weekend zapowiadała nawet 40. Za namową Nadii i uciekając przed słońcem odwiedzaliśmy lokalne biblioteki i księgarnie. Udało nam się też okazyjnie kupić dobry rower dla mnie (stary, w stanie prawie kompletnego rozpadu zostawiłem w San Blas) i przepłacić za twardy dysk do mojego laptopa. Niemożność robienia zakupów przez Internet jest chyba jedną z podstawowych bolączek naszej wyprawy… Nocami atrakcje zapewniały nam hordy dzikich osłów, które to są chyba lokalną atrakcją. Nocami grasują na kempingu otwierając kubły na śmieci i odkręcając wodę w kranach. Za dnia wytrząsaliśmy buty i śpiwory by uniknąć bliższych kontaktów ze skorpionami i grzechotnikami…

Przed weekendem postanowiliśmy ruszyć dalej. W ciągu kilku godzin wspięliśmy się na wyżynę Kolorado, czyli na jakieś 2300 m.n.p.m. (7000 stóp) i od razu zrobiło się chłodniej. W ciągu dnia bardzo przyjemne dwadzieścia kilka stopni, za to w nocy zaczęły nam dokuczać chłody. Nie były to co prawda przymrozki, ale z nosów nad ranem kapało. Naszym pierwszym przystankiem był Wielki Kanion, a dokładniej to park narodowy na południowym jego krańcu, gdzie zacząłem pisać to krótkie sprawozdanie. Pojeździliśmy trochę na rowerach, zdobyliśmy odznaki Junior Ranger, zeszliśmy też (nieco) w dół kanionu. Mniej już oszołomieni widokami niż za pierwszym razem i troszeczkę zniesmaczeni komercją tego turystycznego przedsięwzięcia, po czterech dniach postanowiliśmy sprawdzić jak sytuacja wygląda w innych parkach narodowych.

Następnym przystankiem był Zion, ale w drodze do niego postanowiliśmy wstąpić na chwilkę do Page, nad jeziorem Powell, w Glenn Canyon. Tu właśnie znajduje się kilka z bardziej fotogenicznych miejsc na ziemi. Najbardziej z nich znane to Kanion Antylopy, tzw. „slot canyon”, czyli bardzo ciasne zwężenie skał, gdzie słońce zagląda każdego dnia tylko na chwilkę, światłem kreując nierealne widoki. Na nieszczęście pogoda, zazwyczaj wspaniała w tych okolicach trochę się na nas przyjazd zepsuła i gdy rano wychyliłem nos z namiotu, miast cieszyć się na amatorską wyprawę w skalne szczeliny, z goryczą patrzałem na zachmurzone niebo. W Page chcieliśmy ostać dwa dni, ale marna prognoza pogody sprawiła, że zwinęliśmy się już po jednej nocy, cudem tylko uciekając przed deszczem. Już wyjeżdżając z kempingu musiałem włączyć wycieraczki. Nie zobaczyliśmy więc Antylopy, nie daliśmy zarobić Indianom ze szczepu Navajo (na terenie ich rezerwatu znajduje się kanion). Nie odkryliśmy też na czas Kanionu X, który to co prawda nie jest tak fotogeniczny jak Antylopa i jest trochę bardziej niedostępny, ale za to nie wymaga też opłat za wstęp.

Po drodze trochę się przejaśniło – front atmosferyczny, niespiesznie, ale przesuwał się w kierunku przeciwnym do naszej wędrówki. Do Zion dojechaliśmy trochę wcześniej niż zamierzaliśmy, dzięki czemu zdobyliśmy ostatnie dostępne miejsce kempingowe. Bardzo atrakcyjne, zaraz przy drodze… Przestało padać i powietrze było bardzo rześkie, dodając jeszcze więcej uroku i tak już bajkowym widokom jakie roztaczały się przed nami. Zion, mimo że również nastawiony na turystów wydaje się być przyjemniejszy od Wielkiego Kanionu. Do parku można (oczywiście) wjechać samochodem, ale spora jego część jest dla posiadaczy automobili niedostępna. Kursuje za to darmowy autobus, który w „godzinach szczytu” (czyt: między dziewiątą rano a siódmą wieczorem) kursuje co siedem minut i zabiera masy głodnych kontaktu z naturą ludzi w najpiękniejsze zakątki parku, skąd to mogą sobie pomaszerować pieszo w miejsca jeszcze bardziej urokliwe. Sądząc po ilościach japońskiego sprzętu fotograficznego wożonego we wspomnianych autobusach, park ten jest codziennie nawiedzany przez miliony profesjonalnych fotografów. Nasz wyglądem, gabarytami i ciężarem przypominający cegłę Pentax wyglądał przy większości z nich jak malutki „point-n-shoot”. Sądząc jednak po zasłyszanych dialogach „profesjonalnych” fotografów, stopień zaawansowania sprzętu musiał i ich nieco zaskoczyć, gdyż większość z nich z trudem potrafiła sobie z własnymi aparatami poradzić, ratując się (jak i w naszym przypadku) zielonym, automatycznym ustawieniem.

Zion, jako jedyny z parków jakie do tej pory odwiedziliśmy nie posiadał pryszniców. Choć dla nas było to sporym zaskoczeniem, najwyraźniej nie przeszkadzało to większości odwiedzających park turystów. Po trzech dniach spędzonych wśród skał tej wydawać by się mogło doliny bez wyjścia, ja również dołączyłem do grona jego wielbicieli. Zion to raj dla miłośników pieszych wędrówek, wspinaczki wysokogórskiej i ludzi, których urzekają piękne widoki. Kanion potrafi być niebezpieczny, ale jego urok rekompensuje wszystkie niedogodności…

Tuż przed wyjazdem postanowiliśmy odwiedzić jeden z mniej uczęszczanych jego zakątków. Nie udało nam się zobaczyć Kanionu Antylopy, postanowiliśmy to nadrobić wybierając się na krótki trek po mniej uczęszczanych zakamarkach parku. Kanion Półkowy (Shelf Canyon) jest stosunkowo łatwo dostępny. Prowadzi do niego wyschnięte koryto rzeki, która przepływa pod główną drogą parku, tuż koło sławnego, ponad milowego tunelu. Czasami trzeba wspinać się na czterech kończynach, ale nie ma żadnych niebezpiecznych odcinków. Pół mili marszu i oczom moim i Nadii (Aga i Olo nie dali rady pokonać jednego ze zwężeń) ukazała się szczelina skalna wysoka na kilkadziesiąt metrów wyłożona piaskiem i zwieńczona słonecznym cokołem. Co ciekawe, po drodze nie spotkaliśmy ani żywej duszy (tylko jaszczurki i długiego, wąskiego węża który w popłochu uciekł na nasz widok – mam nadzieję, że to nie za sprawą braku pryszniców), a i nieliczne ślady butów na piasku świadczyły o tym, że nie jest to zbyt znana atrakcja turystyczna. Na innych „szlakach” (dostępnych również dla wózków inwalidzkich) trzeba się niemal rozpychać łokciami…

Z Zion mieliśmy jechać do Bryce, potem do Capitol Reef i być może nawet do Arches, ale prognoza pogody, a zwłaszcza przygruntowe przymrozki, skutecznie ostudziły nasze zapały. Osobiście, jestem przekonany o tym, że tu jeszcze wrócimy, być może jeszcze podczas tej wycieczki, tymczasem jednak, miast dalej na północ, znowu zawróciliśmy na południe, a dokładniej to na południowy zachód. Jesteśmy w Vegas i znowu jest gorąco…

Las Puertas de San Miguel

Na pożegnanie miasteczka, które przez ostatnich pięć miesięcy było naszym domem, Agnieszka prezentuje kolekcję… drzwi.

Architektura San Miguel De Allende jest niezwykła, wprost urzekająca. Wiele budynków z powodzeniem nosi miano „architektonicznych perełek” i tworzy niezapomniany jego nastrój. Są to  przede wszystkim kościoły w stylu neoklasycznym oraz neogotyckim dumnie sterczące nad miastem, ale także biblioteki, urzędy, restauracje, hotele oraz domy . Wszystko to w połączeniu z kocimi łbami na ulicach sprawia, że miasto niezmiennie od wielu lat jest uwielbiane przez turystów… nie tak bardzo przez turystki uwielbiające wysokie obcasy:-)

W pierwszych dniach mojego pobytu w San Miguel skoncentrowałam się na robieniu zdjęć drzwi wejściowych domów.  Niektóre z nich żmudnie rzeźbione z drewna, inne misternie zdobione z metalu ale wszystkie niezwykle piękne i kolorowe, zapowiadające czego się można spodziewać w środku. Ta galeria ma pięć miesięcy i właśnie uznałam że nadszedł właściwy czas na publikację. Mówiąc do widzenia miastu, które na zawsze pozostanie w mojej pamięci zapraszam Was do oglądania:-)

Polonia w Queretaro

Okazuje się, że całkiem niedaleko San Miguel w Queretaro jest Polonia!!! Nie jakaś ogromna bo wygląda mi to na jakieś 30 osób ale w porównaniu z San Miguel, gdzie jesteśmy chyba jedynymi polakami, to całkiem pokaźna grupa:-)

Słyszałam, że jest tam szkoła tańca tango prowadzona przez polkę oraz piekarnia pieczywa tradycyjnego La Vieja Varsovia.

W samym San Miguel de Allende, raz tylko na targu lokalnego rzemiosła spotkałam hordę Polaków z Warszawy. Byli jednak tylko przejazdem na wycieczce religijnej…

Już niedługo nasz pobyt w Meksyku się kończy i jak zdążymy to niewątpliwie zajrzymy do Queretaro.

Homeschooling czyli nauka w domu

Nauka w domu, albo w drodze. W Polsce dopiero raczkuje, w Stanach Zjednoczonych jest już na porządku dziennym. Poniekąd tylko z wyboru, my również dołączyliśmy do grona rodziców, którzy wzięli edukację dzieci we własne, niekoniecznie kompetentne ręce.

W naszym wypadku to raczej roadschooling czyli nauka w drodze. Zasada pozostaje taka sama, jeden z rodziców lub oboje przejmują role nauczycieli i uczą swoje dzieci.

Nigdy nie widziałam się w tej sytuacji. Zawsze myślałam że się nie nadaję, nie mam wystarczająco cierpliwości, moje wykształcenie jest zupełnie niezwiązane, nie mam odpowiedniego podejścia itp…itd. Prawda jest taka że jak sytuacja zaistnieje to trzeba się dostosować.

Kiedy zaplanowaliśmy naszą wyprawę trzeba było się dowiedzieć jak się za to zabrać. Największą pomoc otrzymałam od koleżanek bo w USA taka metoda uczenia jest bardzo popularna aczkolwiek zasady różnią się między stanami. Z tego względu książek, materiałów dydaktycznych oraz gotowych programów jest pod dostatkiem i jak w każdym innym biznesie konkurencja jest spora. Istnieją także firmy oferujące programy komputerowe gdzie nauka odbywa się bez-papierowo, tylko przy komputerze. Jest to bardzo wygodne, ponieważ wszystko jest w jednym miejscu i komputer robi testy, ocenia i przechowuje wszystkie dane. My jednak postawiliśmy na tradycyjne metody, które wydają mi się bardziej skuteczne i dostosowane do wieku naszych dzieci.

W stanie Nowy Jork, po podjęciu decyzji trzeba zawiadomić szkołę pisząc do jej władz pisemną prośbę o zgodę na kontynuowanie nauki w domu. Dyrektor odpisując przysyła masę papierów wyjaśniających wszelkie obowiązki i wymagania. W naszym liście było też bardzo bezpośrednie pytanie, czy aby na pewno wiemy w co się pakujemy. Później jednak jest już z górki. W każdej szkole jest osoba, która zajmuje się rodzinami uczącymi w domu i tylko z nią utrzymuje się kontakt. Formę kontaktu trzeba wcześniej ustalić. Może to być zwykła poczta, fax lub e-mail. My wybraliśmy e-mail z wiadomych względów, pozostałe są już lekkim przeżytkiem:-)

Trzeba się zastanowić nad planem nauczania i przedłożyć go w szkole do aprobaty. Plan taki musi zawierać wszystkie wymagane przedmioty wraz z tytułami podręczników których się planuje używać oraz ilość godzin które się będzie przeznaczać na dany przedmiot. Gdy otrzyma się pod tym podpis to jak zielone światło, droga wolna.

Więc wyruszyliśmy w naszą podróż z wielkim pudłem pełnym książek i pomocy naukowych ucząc nasze pociechy parę godzin dziennie na campingach, w parkach, w bibliotekach, w pokojach hotelowych, w samochodzie….gdziekolwiek się tylko dało. Cierpliwość, organizacja i motywacja to sukces murowany, choć przyznam, że bywało różnie. Większość dni jest bezproblemowych ale są i takie, kiedy trzeba się troszkę natrudzić. Jak w życiu, równowaga musi być! 🙂

Nasze dzieci dostosowały się bez większych problemów. Największą bolączką był jedynie brak przyjaciół – kolegów i koleżanek, z którymi mogłyby się bawić. Spotykaliśmy co prawda dzieci po drodze, ale niestety niewiele. Poza tym, przemierzając świat w dość szybkim tempie nie było raczej mowy o rozwijaniu większych przyjaźni.

Wszystko się zmieniło gdy dojechaliśmy do San Miguel de Allende, gdzie postanowiliśmy zostać na kilka miesięcy i zapisać dzieci do lokalnej szkoły. Nasi milusińscy bardzo dyplomatycznie podchodząc do sprawy twierdzili, że jesteśmy najlepszymi nauczycielami na świecie, ale widzieliśmy, że już nie mogły się doczekać pójścia do nowej szkoły. Chodzą do niej już od dwóch miesięcy, spędzając tam od poniedziałku do piątku 5 godzin dziennie. Głównym celem jest nauka języka hiszpańskiego, ale jednocześnie uczą się też matematyki, geografii, historii, plastyki, karate, itp… Oczywiście nie możemy zapomnieć o zobowiązaniach wobec szkoły amerykańskiej, więc dalej w wolnych chwilach robimy zadania i ćwiczenia po angielsku. Robimy też po polsku, ale to już bardziej zobowiązania wobec siebie.

Pracy jest dużo, czasu mało, wymagania coraz większe ale nagrody też są. Największe jakie mogą być bo przecież czy jest dla rodzica coś ważniejszego niż mądre dziecko? No pewnie zdrowie, ale to już materiał na osobny artykuł.

Za co uwielbiam Meksyk

Nie jest to raj na ziemi, i na pewno dużo mu do tego brakuje. A jednak Meksyk jest z pewnością krajem, który oczarowuje. My w ciągu weekendu zmieniliśmy o nim zdanie diametralnie.

Moja szanowna mŻonka dziś na naszym anglojęzycznym blogu opublikowała krótki artykuł mówiący o ciemniejszych stronach Meksyku. Zazwyczaj to mnie przypada w udziale marudzenie i narzekanie, a jednak z ulgą przywitałem tę nieoczekiwaną zmianę miejsc. Po pierwsze bowiem, świadczy to przede wszystkim o tym, że moje utyskiwania nie są nieuzasadnione. Po drugie natomiast, dla utrzymania równowagi we Wszechświecie, mam teraz szansę opublikować artykuł bardziej w swej treści pozytywny.

Agnieszka pisała o brudzie, o śmieciach, o nieokrzesanych kierowcach i czyhających wokół niebezpieczeństwach. Nie sposób się z nią nie zgodzić. Szczerze mówiąc, gdyby to mnie przypadł przywilej utyskiwania, to z pewnością dodałbym jeszcze kilka rzeczy. Takich jak hałas, odchody na ulicach, nieprzyjemne zapachy,  i…  wiele innych. Wierzcie mi, mógłbym długo wymieniać. Jednak jednym z mych cichych, noworocznych postanowień jest próba przekonania się do otaczającego nas Świata i ludzi. Sarkazm – przyznaję  – od dawna był mym ulubionym rodzajem ironii, pora jednak popracować nad samodoskonaleniem. Do dzieła więc!

Na początek przyznam, że do Meksyku wjeżdżaliśmy pełni obaw. Dzięki szeroko publikowanym przez rządy państw tzw. Pierwszego Świata ostrzeżeniom (Travel Warnings), a także własnej ignorancji, byliśmy przekonani, że Meksyk to nowożytny, a jednak jak najbardziej westernowy Dziki Zachód. Obawialiśmy się bandytów, czyhających na każdym skrzyżowaniu, strzelanin w samo południe, rabieży i gwałtów w centrum miasta. Rozważaliśmy najczarniejsze scenariusze. Przyznam, że cały tydzień przed przekroczeniem granicy był dla mnie prawie bezsenny. Dzięki temu, Teksas jest  jedynie mglistym wspomnieniem. Fakt, że jego wschodnia część, przez którą danym nam było wtedy jechać nie jest nadzwyczaj spektakularna. A jednak gdyby nie stres spowodowany obawami o bezpieczeństwo rodziny, z pewnością dużo lepiej wspominałbym zarówno Brazos Bend, Mustang Island, czy Corpus Christi. Dziękuję jednak Agnieszce za to, że nie pozwoliła nam zboczyć z kursu. Choć jeszcze w hotelu w Laredo – zaledwie kilkaset metrów od przejścia granicznego – szukałem wymówek i gotów byłem zawrócić z podkulonym ogonem.

Na szczęście tak się nie stało. Pod koniec października wjechaliśmy do Meksyku. Zaledwie na dwa dni przed Świętem Zmarłych dotarliśmy do San Miguel de Allende, gdzie w ciągu kilku dni nasze nastroje zmieniły się diametralnie. Jeszcze kilka godzin wcześniej, gdyby to tylko było możliwe, gotowi byliśmy przejechać Meksyk bez zatrzymywania, bez wychodzenia z samochodu. Po weekendzie spędzonym w stanie Guanajuato, postanowiliśmy zatrzymać się tu na dłużej. Nie na tydzień, czy dwa, ale na pół roku. Skąd ta nagła zmiana? Tu docieramy do sedna tego artykułu.

Dualizm Meksyku
Obraz w jednej z knajpek San Miguel de Allende

Meksyk, jak przedstawił to artysta na obrazie, który widzieliśmy w jednej z lokalnych knajpek, to kraj pełen sprzeczności. Z jednej strony przemoc, bezprawie, bieda i cierpienie. Z drugiej jednak, to również bardzo bogata i różnorodna kultura, piękno krajobrazów, a także szczodrość i otwartość żyjących tu ludzi. Nic dziwnego, że wzbudza tyle emocji. Nic dziwnego, że mimo tak negatywnej prasy, wciąż przyciąga miliony turystów z całego Świata. Nic dziwnego, że blisko milion Amerykanów postanowiło przenieść się tu na stałe.

Mimo swego sąsiedztwa z jedną z największych potęg tzw. rozwiniętego Świata, Meksyk w niczym nie przypomina bowiem USA. Abstrahując oczywiście od ukształtowania terenu w ich górzysto-pustynnych częściach. Obydwa kraje, dzięki swym sporym rozmiarom, nie mogą narzekać ani na niedobór surowców naturalnych, ani na krajobrazową nudę. Choć w Stanach Zjednoczonych nie brak urzekających swą urodą pejzaży, to jednak dopiero w Meksyku prawdziwie dzikie, ciągnące się setkami kilometrów przestrzenie, przyprawiają o gęsią skórkę. W niektórych częściach kraju, jak na przykład na Baja California, trudno o stację benzynową, nie mówiąc już o sklepie, czy restauracji. W USA nie ma chyba miejsca, gdzie w promieniu 30 mil nie byłoby Walmart’u i co najmniej kilku  McDonalds’ów.

Życie w Meksyku płynie innym rytmem. Nie mówię, że nie ma tu pogoni za pieniądzem i plastykową rozrywką, wszechobecnych komórek i debilnych reklam. Niestety, jak na całym Świecie, te „zdobycze cywilizacji” dotarły i tu. Chyba nawet w większym stopniu, niż gdzie indziej. Ale nie zmienia to faktu, że ludzie nie potrzebują sponsorowanych imprez masowych i morza alkoholu, by tańczyć i śpiewać w parkach i na miejskich skwerach. Nie potrzebują facebooków i twitterów, by posiedzieć przed domem i pogadać z sąsiadami. Nie potrzebują smartfonów i innych gadżetów, by meldować się w knajpach. Choć mogą, w domowych zaciszach oglądać CSI, czy innego American Idol’a, to jednak tłumnie wylegają na ulice, by cieszyć się życiem. Meksykanie to naród naprawdę bardzo towarzyski i rozrywkowy…

Meksykański kalendarz pełen jest okazji do celebrowania. Cały kraj obchodzi zarówno święta państwowe, jak i kościelne. Każdy region ma masę własnych rocznic, obchodów czy dożynek. Nawet, gdy przez tydzień, czy dwa nie ma oficjalnych okazji to zawsze  w pobliskim kościółku znajdzie się jakieś święcenie, czy dziwna akademia w szkole obok. Solenizanci sami znajdują się co dzień.

O tym, że życie w Meksyku jest tańsze niż w innych częściach Świata nie będę tu pisał, bo przecież zależy to od punktu odniesienia. Dodam jedynie, że dostępność świeżych produktów spożywczych jest dużo większa niż w Stanach Zjednoczonych, a bogactwo i różnorodność kuchni jest wprost fenomenalna. To jednak temat na osobny artykuł, i to raczej Agnieszki autorstwa.

Kończę, bo chyba za bardzo się rozpisałem. Chyba wystarczy, dla zrównoważenia artykułu mŻonki. Jeżeli napiszę jeszcze choć akapit, to z pewnością równowaga w kosmosie zostanie zachwiana, a my na zawsze już utkniemy w mieście, gdzie brukowane uliczki upstrzone są śmieciami i psimi odchodami, a perły kolonialnej architektury przykrywa gruba warstwa kurzu. Za oknem śpiewają już Darle, darle, darle (odpowiednik „Sto Lat”), a w telewizji właśnie zaczął się jakiś polski film w oryginalnej wersji językowej…

Casa Azul

Dla jednych zwyczajny dom, dla innych odpowiednik Mekki. My również zajrzeliśmy do najsłynniejszego z niebieskich domków.

Wycieczka do Mexico City nie może się odbyć bez wizyty w Casa Azul, domu największej meksykańskiej malarki Fridy Kahlo.

Nazywa się tak bo ściany są pomalowane na niebiesko, inaczej Niebieski Dom. To właśnie tutaj się wychowała ze swoimi 4 siostrami oraz później zamieszkała ze swoim mężem, sławnym muralistą Diego Rivera.

Frida miała bardzo barwne ale też pełne cierpienia życie. Jako dziecko przeszła polio a mając kilkanaście lat była ofiarą wypadku, który prawie że roztrzaskał jej kręgosłup, żebra i miednicę.

Niestety mimo długich tygodni w szpitalu wypadek ten nie dał już nigdy o sobie zapomnieć. To właśnie tam, w szpitalu zaczęła malować.

Cierpiała bardzo często musząc brać silne środki przeciwbólowe by w miarę normalnie funkcjonować.

Ten wypadek także przekreślił jej szansę na bycie matką, którą zostać tak bardzo pragnęła.

Historia jej życia bardzo mnie porusza. Zwiedzając jej dom ze łzami w oczach ciągle pytałam czy byłaby równie dobrą artystką mając bardziej szczęśliwe życie???

Jej obrazy są wiernym odzwierciedleniem jej przeżyć, to jest jej autobiografia. Utrzymana w niezwykłym stylu, to taki trochę „folk”, trochę surrealizm w barwnych kolorach… po meksykańsku. Jak to ujęła moja koleżanka Estefania: Frida es Mexico, i ja się z nią zupełnie zgadzam…

Sótano de las Huahuas

Jaskinie szerokości jeziora i tak głębokie, że zmieściłby najwyższe z budynków na świecie – region Huasteca w Meksyku kryje wiele niespodzianek dla turystów.

Podczas naszej wizyty w Xilitla, w stanie San Louis Potosi, w regionie znanym jako Huasteca, mieliśmy okazję odwiedzić dwie znaczące atrakcje turystyczne. Pierwszą z nich jest Las Pozas, surrealistyczny park w sercu dżungli, gdzie Edward James, brytyjski ekscentryczny milioner postawił dziesiątki betonowych rzeźb i budowli niewiadomego przeznaczenia. Druga z nich to jaskinie. Wielkie dziury w ziemi sięgające 400 metrów głębokości. Najsławniejsza z nich to Soltano de las Golondrinas, najbliższa i najłatwiej dostępna z Xilitla, choć niewiele mniejsza to Soltano de las Huahuas. Do tej ostatniej wybraliśmy się właśnie pod koniec grudnia.

By dotrzeć do jaskini z Xilitla, należy drogą numer 120 dojechać do drogi numer 85 (około 15 kilometrów), a następnie około 15 kilometrów na północ i skręcić w lewo, by po około 6 kilometrach dotrzeć do zabudowań i ścieżki prowadzącej do krawędzi jaskini. Piesza wędrówka wąską ścieżyną nie jest wielce wymagająca, choć z dwójką dzieci nie należy również do najłatwiejszych. Przy wejściu trzeba uiścić opłatę wysokości 20 pesos od osoby. Wielu mieszkańców stara się również zaproponować swe usługi jako przewodnicy. Nie jest to jednak konieczne, gdyż ścieżka jest bardzo dobrze oznakowana i do skraju jaskini wiodą skalne schodki. Na terenie „parku” jest też miejsce na rozbicie namiotów. Z powodu insektów i innych lokalnych stworzeń do tego celu przygotowane są specjalne drewniane platformy, na których jednak postawić można jedynie mały namiot. Duże, rodzinne, jak nasz niestety by się nie zmieściły.

Wejście na ścieżkę prowadzi przez domostwa opiekujących się nią mieszkańców. W tym miejscu można też w zamian za 3 peso od osoby skorzystać z toalety. Jest to jak najbardziej zalecane, gdyż droga, głównie pod górę, ma około kilometra. Wzdłuż ścieżki rosną drzewa i krzewy kawowców, których owoce, jak i inne lokalne specjały i woda sprzedawane są przy wejściu. Dotarcie na skraj jaskini zabrało nam około pół godziny. Warto dobrze zaplanować wizytę w Sotanos de las Huahuas. O świcie i o zmierzchu można bowiem stać się świadkiem bardzo ciekawego widowiska.

Jaskinia zamieszkana jest przez zielone papugi i ptaki przypominające jaskółki. O zmierzchu stada papug zaczynają zbierać się na pobliskich drzewach, by wśród głośnego jazgotu zacząć okrążać otwór jaskini i powoli opadać do jej wnętrza. W tym samym czasie wysoko ponad jaskinią, tysiące jaskółek zaczyna krążyć nad jej wlotem, by nagle, grupami po kilkadziesiąt lub kilkaset ptaków nurkować do jej wnętrza. O świcie zaś wszystkie ptaki wylatują z wnętrza jaskini. Trudno te widoki opisać słowami…

Huasteca to naprawdę malowniczy i bardzo dziko wyglądający region Meksyku. Jestem pewien, że jest jeszcze wiele atrakcji, których nie mieliśmy okazji zobaczyć podczas naszego krótkiego pobytu we wschodnich Sierra Madre. Być może kiedyś jeszcze tu wrócimy…

Życzenia Noworoczne

Jesteśmy cali i żyjemy. Wszystkiego Najlepszego w Nowym Roku…

Wszystkich (czterech) czytelników, którzy śledzą nasze poczynania informujemy, że przez ostatnich kilka dni nie mieliśmy dostępu do nowoczesnych środków komunikacji, a co za tym idzie nie mogliśmy ani poinformować Was o naszych miejscach pobytu, ani też załadować nowych zdjęć. Żyjemy, jesteśmy cali i zdrowi i mimo horrorów na drogach, dziś dojechaliśmy do Puebla i zainstalowaliśmy się w hotelu w centrum. Dzięki temu, jeśli nie będę zbyt zmęczony, może uda mi się napisać kilka zdań na temat Xilitla, El Tajin i Costa Esmeralda, gdzie danym nam było tułać się na przełomie roku. Sylwestra obchodziliśmy nad morzem i z dwudniowym opóźnieniem chcemy wszystkich pozdrowić i podziękować za pamięć i życzenia. Wam również życzymy szczęśliwego do siego roku, spełnienia marzeń i do zobaczenia kiedyś, gdzieś…

Droga przez Sierra Madre do Xilitla

Korzystając z przerwy świąteczno noworocznej w szkole, ruszyliśmy na wycieczkę wokół centralnego Meksyku. Jej pierwszy etap wiedzie przez Sierra Madre Oriental.

Był środek nocy, i choć zabawy na zewnątrz wciąż jeszcze dogorywały, my spaliśmy już od dawna w najlepsze. Po sutej kolacji i kilku piwach stawianych nam przez lokalnego kandydata na burmistrza, szybko udaliśmy się na zasłużony spoczynek. Delikatne pukanie do drzwi zerwało mnie na równe nogi około pierwszej w nocy…

Droga z San Miguel de Allende do Xilitla wiedzie przez Sierra Madre Oriental. Mimo, że bez przeszkód i stosunkowo dobrą drogą, jednak pokonanie 365 kilometrów zajęło nam ponad sześć godzin, miast obiecywanych przez Google Maps czterech i pół godziny. Przyznać muszę jednak, że droga pod względem widokowym jest bardzo spektakularna.

Skała Bernal widziana z miasteczka o tej samej nazwie.

Z San Miguel de Allende przez Celayę, do Queretaro droga jest raczej nudnawa. Wszystkie trzy miasta leżą na tej samej równinie, a poza tym między Celaya a Queretaro jest nawet (płatna) szeroka autostrada. Gdyby nie próby naciągnięcia nas na 50 pesos przez pracownika stacji benzynowej, odcinek ten nie pozostałby chyba w naszej pamięci. Za Queretaro musieliśmy zjechać jednak z autostrady i odbić na północny wschód, by przez Bernal i Jalpan, drogą krajową numer 120 dotrzeć do Xilitla.

Droga ta należy chyba do najbardziej krętych w tym kraju. Wije się zboczami wzgórz, wspinając ciężko i z uporem na najwyższe z nich, po to tylko, by za szczytem znowu zjechać w dolinę. Za nią zaś kolejny, wyższy szczyt i znowu dolina, i tak w koło, aż do Xilitla. Mimo przepięknych widoków, Agnieszka przypłaciła jazdę tą naturalną kolejkę górską kłopotami żołądkowymi i ewentualnym zwrotem, nieciekawych zresztą kanapek w jakie zaopatrzyliśmy się jeszcze w San Miguel de Allende na drogę. Pełen współczucia dla pasażerów, muszę jednak przyznać, że mnie droga bardzo się podobała. Dzięki wspaniałej – zresztą jak co dzień – pogodzie, jazda wąskimi, górskimi serpentynami była naprawdę wspaniała. Szkoda tylko, że nie mieliśmy więcej okazji do robienia zdjęć. Chcieliśmy dotrzeć do Xilitla przed zmrokiem, by poszukać kempingu na nocleg.

No to którędy teraz...?

Widząc, że jazda zajmuje nam zdecydowanie dłużej niż planowaliśmy, zdecydowaliśmy poszukać noclegu już w Jalpan i skuszeni znakami obrazującymi biały namiocik na niebieskim tle, z radością ruszyliśmy szutrową drogą w kierunku jeziora, albo raczej zapory, nad którą obiecany kemping miał się mieścić. Niestety, okazało się, że „namiotowanie” w Meksyku, nie jest tak łatwe ani popularne jak w Stanach. Ośrodek okazał się parkiem, gdzie owszem można sobie przyjechać na piknik, albo uzyskawszy specjalne zezwolenie szefostwa nawet zaparkować swojego „kampera” na noc, ale rozbijanie namiotu nie wchodziło w grę. Cóż było robić, zwinęliśmy się szybko i  nauczeni tym doświadczeniem wiedzieliśmy już, że tego dnia spać chyba będziemy w hotelu.

Gdy dojechaliśmy do Xilitla, było już dobrze po zmroku, złamaliśmy więc po raz pierwszy, i jak się później miało okazać nie ostatni, jedną z naszych podstawowych zasad bezpieczeństwa  na meksykańskich drogach. Zwłaszcza na krętej, wąskiej serpentynie było to dosyć ryzykowne. Oprócz bowiem namiętnie instalowanych w każdej miejscowości Meksyku i  często nieoznakowanych „topes”, czyli progów zwalniających na których można połamać podwozie, trzeba też uważać na sporych rozmiarów dziury w drodze, skały spadające na ulice, zepsute, bądź po prostu zaparkowane i nieoświetlone pojazdy, a także pieszych (nie zawsze trzeźwych) i ich inwentarz. Gdy do tego dodać często słyszane historie o blokadach dróg i napadach, łatwo zgadnąć, że ulgą odetchnęliśmy, gdy w końcu udało nam się zaparkować samochód przed hotelem. Na wąskich uliczkach Xilitla, jest to spory sukces, zwłaszcza dla przyjezdnych w ich ponad gabarytowych pojazdach.

„Dolores”, okazał się być bardzo ładnym, czystym i choć na meksykańskie warunki nie najtańszym hotelem, to jednak uszczuplenie budżetu wyprawy o siedemdziesiąt dolarów (za dwie noce) w zamian za – złudne co prawda – poczucie bezpieczeństwa, uznaliśmy za celowe. Wieczór spędziliśmy spacerując urokliwymi uliczkami górskiego miasteczka, odwiedzając mały ryneczek, a na nim XVI wieczny, kolonialny kościół. Życie w miasteczku wrzało, a główny plac gęsto obsiany był straganami sprzedawców indiańskiego rękodzieła, chrupek (chiurros), tacos, gotowanej kukurydzy, orzeszków (cacahuates) i fasolki (garbansos). Kolację zdecydowaliśmy się zjeść w małej knajpce koło hotelu. Spotkaliśmy tam kandydata na burmistrza, który choć przegrał w ostatnich wyborach, startwoać będzie raz jeszcze w następnych. Nie wiem, czy przypisać to chęci pozyskania elektoratu, wrodzonej gościnności, czy też wpływowi alkoholu, ale Enrique zaczął częstować nas pieczonym mięsem i piwem. Opowiedział też sporo o Xilitla i miejscowych atrakcjach, które już kolejnego dnia danym nam było poznać naocznie.

Zmęczeni podróżą, ale też zauroczeni miasteczkiem, przed północą udaliśmy się spoczynek. Koło pierwszej pukanie do drzwi zerwało mnie na równe nogi. To chłopiec hotelowy prosił, by przestawić samochód, gdyż istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia. Hmm… Niewiele myśląc przestawiłem samochód i poszedłem spać. Dopiero rano, w świetle dnia stwierdziliśmy, że niebezpieczeństwo uszkodzenia było jak najbardziej realne, czego dowodem pęknięta tylna lampa i zarysowany bok samochodu. Prawdę powiedziawszy nawet się za bardzo nie zdenerwowałem. W końcu tu w Meksyku, było to tylko kwestią czasu…

Wesołych Świąt

Wszystkim naszym wiernym czytelnikom, z serca gorącego Meksyku, z okazji Świąt Bożego Narodzenia składamy najserdeczniejsze życzenia zdrowia, szczęścia, pomyślności i przede wszystkim… spełnienia marzeń!

Blisko dwa lata temu, na początku 2010 roku, jak miliony ludzi na Świecie o tej porze, zrobiłem sobie listę noworocznych postanowień. Nie sądziłem, że wszystko czego sobie dla nas zażyczyłem spełni się tak szybko.

Zażyczyłem sobie wówczas byśmy mogli częściej podróżować. Obiecałem też solennie wszystkie nasze wyprawy opisywać jak należy. Nie wiem dokładnie jak to zrobiliśmy, ale przynajmniej pierwsze z marzeń ziściło się w całości. Podróżujemy już od blisko sześciu miesięcy. Z tym opisywaniem jedynie trochę kulawo. Jak zwykle, zwalam to oczywiście na brak czasu… Wiem, brzmi mało wiarygodnie biorąc pod uwagę, że od lipca już nie miałem okazji postawić nogi w biurze…

Tym niemniej nie o tym chciałem dzisiaj napisać. Są Święta, więc ze słonecznego San Miguel de Allende przesyłamy najserdeczniejsze życzenia świąteczne wszystkim (trzem) naszym wiernym czytelnikom. Oby i Wasze marzenia szybko się spełniły!